PIT
cechy:
- w Polsce podatek globalny (unitarny, syntetyczny) a nie cedularny
- zasila i budżet państwowy i samorządy
podmiot:
- osoby fizyczne. brak definicji, więc stosujemy KC
- 3 czynniki różnicujące sytuację podmiotów: status rezydenta, stan cywilny, wiek
- status rezydenta: rezydentem w PIT jest ten, kto ma miejsce zamieszkania w RP (tj. ma tu ośrodek interesów życiowych lub przebywa w PL dłużej niż 183 dni w roku podatkowym). Osoba mieszkająca w Polsce płaci podatek od całości swoich dochodów krajowych i zagranicznych, bez względu na miejsce położenia źródeł dochodów. Gdy nie można zastosować zasady rezydencji, to 2) zasada źródła - wg miejsca osiągania dochodów. Osoba nie mająca m. zamieszkania ani stałego pobytu w Polsce płaci w Polsce podatek od tych dochodów, które tutaj uzyska (ograniczony obowiązek podatkowy). Wyjątki w tym zakresie w odniesieniu do pracowników korpusów dyplomatycznych.
- problem podwójnego opodatkowania: wiąże się to z przychodami osiąganymi za granicą. W celu eliminacji problemu bilateralne umowy. W zasadzie 2 metody rozwiązywania problemu: wyłączenie dochodu zagranicznego z progresją i proporocjonalne odliczenie podatku zagranicznego od podatku rezydualnego.
- stan cywilny: generalnie każda os. fiz. opodatkowana jest indywidualnie. Ale są 2 odstępstwa pozwalajace na wspólne rozliczanie: małżeństwa, osoby samotnie wychowujące dzieci (ale zachowują oni status odrębnych podatników, nie ma podmiotów zbiorowych)
- nie ma obowiązku korzystania z wspólnego rozliczania
- tylko niektóre małżeństwa mogą skorzystać: 1) oboje małżonkowi powinni być rezydentami (od 2008 - można być nierezyedentami o ile 75% puli wszystkich przychodów uzyskano na rerytoriuum Polski i ma się certyfikat rezydencji), 2) małżeństwo trwa cały rok (wyjątek - śmierć w trakcie roku podatkowego), 3) przez cały rok trwa bezudziałowa wspólność majątkowa małżonków + przesłanka negatywna 1) żaden z małżonków nie może skorzystać z preferencji w zakresie rozliczania dochodów tj. z stawki liniowej dla przedsiębiorców, rozliczania się ryczałtowo od przychodów ewidencjonowanych, karty podatkowej. DOZWOLONE jedynie ryczałt od przychodów z najmu/dzierżawy.
- wspólne rozliczanie polega na sumowaniu dochodów z uwzględnieniem wszystkich ulg i lizenie podatku od połowy tej sumy.
- Warunki dla samotnych opiekunów: 1) tytuł prawny sprawowanej opieki, 2) w PIT katalog takich osób: panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwodnik, rozwódka, seprcja. Wyjątkowo zamężni, jeśli orzeczono pozbawienie praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Też nie można korzystać z preferencji podatkowych
- Warunek odnośnie dzicka: do 18 roku lub 25 jak pobiera naukę.
- wiek: PIT nie jest uzależniony od wieku. Małoletni sam opodatkowuje pracę, stypendia, przedmioty oddane mu do swobodnego użytku. Ale obowiązki formalne ciążą na rodziach. Dochody z innych źródeł doliczane do dochodów rodziców.
- wspólnicy sp. cyw. i osobowych płacą PIT. Najpierw się dzieli dochody (w proporcji wg udziałow) a potem każdy osobno płaci podatek.
- Podmiotowe wyłączenia: os. fiz. uzyskujące przychody z dział. rolniczej objętej podatkiem rolnym, os fiz. uzyskujące przychody z gosp. leśnej i os. fiz. otrzymujące spadki i darowizny.
zwolnienia przedmiotowe:
- czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy
- świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny, przychody małżonków powstałe w wyniku zniesienia wspólności majątkowej albo wyrównania majątków
przedmiot:
- przedmiotem jest uzyskiwanie dochodów z określonych źródeł przychodów (tylko w enumeratywnie wskazanych przypadkach przedmiotem będzie sam przychód)
- dochód = przychud minus koszty (chyba że wychodzi strata)
- przychodem w PIT będzie jakakolwiek kwota pieniężna brutto będąca wyrazem prowadzonej działalności, aktywności finansowej, nieważne czy otrzymana regularnie czy sporadycznie
- przychody do opodatkowania można kwalifikować metodą memoriałową (typowa dla przedsiębiorczości, nakazuje zaliczać przychody do opodatkowania w momenie powstania wierzytelności o wypłatę tych przychodów, niezaleznie od terminu ich pokrycia) i metodę kasową (do grona przychodów zalicza się tylko te świadczenia, które w danym roku podatkowym rzeczywiście zostały przez podatnika otrzymane w gotówce lub na rach. bankowy - stosowana np. przy stosunku pracy, jest to metoda dominująca)
- koszty: wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodu lub zabezpieczenia albo zachowania źródeł przychodu. Ważny związek przyczynowo-skutkowy. Muszą wiązać się z konkretnym, realnym źródłem przychodu, muszą być celowe i racjolane i poprawnie udokumentowane. Jest katalog wydatków, których odliczyć nie wolno: wartość własnej pracy, grzywny, kary umowne, wartość zaniechanych inwestycji, podatek dochodyw, koszty reprezentacji itp.
- Odpisy amortyzacyjne - działają podobnie do kosztów, polegają na woeloletnim, sukcesywnym pomnijeszaniu przychodów w związku ze spadkiem wartości środków trwałych używanych w dział. gosp. Amortyzacja gdy czas używania środka dłuższy niż rok.
- Stratę odlicza się od dochodu z tego samego źródła przy PIT. Ma sięna to 5 lat, rocznie nie więcje niż 50%.
- rodzaje kategori przychodów (przykłady): przychody ze stosunku pracy, z pozarolniczej dział. gosp., z działalności wykonywanej osobiście, z działów specjalnych produkcji rolnej, ze sprzedaży nieruchomości, ze sprzedażdy ruchomości, z giełdy, z najmu, z praw autorskich i inne.
systemy obliczania PIT i stawki:
- metoda kumulacji i metoda liniowa. Ta pierwsze jest metodą wiodącą.
- Metoda kumulacji (sposób klasyczny, opodatkowanie wg skali): obliczanie przychodu, pomniejszanie go o koszty uzyskania w celu otrzymania dochodu, kumulacja wszytkich dochodów, odjęcie ulg od dochodu: dostajemy podstawę obliczenia podatku. Do niej stosujemy jedną z 2. stawek podatkowych 18% jak dochó mniejszy niż 85 528zł i 32% jak większy. Potem jeszcze odejmujemy ulgi od podatku, a na końcu porównujemy to z zaliczkami.
- Metoda liniowa tylko do zamkniętego karalogu przychodów. 1) dochody z nieruchomości, 2) kapitałów i z giełdy, 3) z zagranicznej spółki uzyskiwanych przez rezydenta = 19% oraz z 4) przychodów z wygranych: 10% i 5) przychodów ze źródeł nieujawnionych: 75%
- W przypadku dział. gosp. 3 metody. Oprócz powyższych (gdzie liniowa 19%) jeszcze ryczałtowa przyjmująca formę ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej.
- W przypadku rolników prowadzących działy specjalne również odrębne zasady.
ulgi:
- dwa rodzaje, odliczane od dochodu i od podatku
- od dochodu: składki na ZUS, darowizny na rzecz org. poż. publ., na cele kultu religijnego; ulga internetowa, ulga rehablitycyjna, ulga technologiczna itp.
- od podatku: składka na NFZ, ulga abolicyjna, ulga rodzinna, 1% na rzecz org. poż. publ. (ulga ostatnia w kolejności)
formalności podatkowe:
- samoobliczanie, ale w przypadku emerytów i rencistów którzy nie będą koszystać z odliczeń podatkowych i preferecyjnych form wspólnego opodatkowania i nie osiągnęli przychodu spoza emerytury lub renty - oblicza podatek i skłąda zeznanie ZUS
- przy ryczałcie i przy obliczaniu zaliczek podatkowych zastosowanie płatnika: pracodawca zazwyczaj.
- nadpłatę zwraca się w ciągu 3 miesięcy od złożenia zeznania podatkowego
- niedopłatę należy pokryć do 30 kwietnia następnego roku