6. Zobowiązania solidarne

Nazwa tych zobowiązań pochodzi od solidum - całość. Zazwyczaj zobowiązanie w Rzymie było zawierane między jednym wierzycielem i jednym dłużnikiem. Zdarzały się jednak takie zobowiązania, których przedmiotem było jedno świadczenie, ale podmiotów zobowiązania było więcej. W takich sytuacjach wszystkich uczestników łączył tylko jeden węzeł obligacyjny i wystarczyło jedno spełnienie świadczenia, by wszyscy uczestnicy zostali zwolnieni z zobowiązania.

Wyróżniamy solidarność wierzycieli nazywaną solidarnością czynną - dłużnik mógł spłacić dług jednemu z kilku wierzycieli (każdy z nich jest uprawniony do całego świadczenia) by jego dług był wykonany oraz zobowiązanie dłużników - do jego wypełnienia wystarczyło spłacenie długu przez jednego z wielu dłużników. Gdy jeden z dłużników spłacił dług, pozostali dłużnicy byli także zwolnieni z zobowiązania.

Solidarność czynna była mniej popularna, gdyż nie była zbyt korzystna dla wierzycieli. Jej zaletą była możliwość wyręczania się przez wierzycieli przy egzekwowaniu długu. Bardziej opłacała się dłużnikowi, który mógł wybrać, komu spłacić dług (np. wierzycielowi, który mieszkał najbliżej).

Solidarność bierna była korzystna dla wierzycieli, gdyż mogli oni wybrać najłatwiej dostępnego do wyegzekwowania długu dłużnika.

Z solidarnością wiążą się ważne zmiany wprowadzone przez Justyniana. Po pierwsze zlikwidował on skutek konsumujący skutek litis contestatio. Do czasy reformy próba wyegzekwowania długu od jednego z dłużników zwalniała pozostałych dłużników z zobowiązania. W tych okolicznościach przy nieudanej egzekucji wierzyciel ponosił stratę. Po reformie Justyniana dopiero rzeczywiste zaspokojenie długu rozwiązywało zobowiązanie.

Druga reforma Justyniana oceniana jest gorzej. Była ona odpowiedzią na potrzeby dłużników. Dłużnicy mogli żądać rozdziału długu pomiędzy siebie. Jednak takie działanie nie cieszyło się popularnością, gdyż likwidowało solidarność.

Solidarność była czymś rzadkim. Do jej powstania potrzebna była wyraźna wola. Ponadto solidarnie odpowiadali czasem sprawcy za przestępstwa. Solidarność bierną przyjmowano, gdy świadczenie było niepodzielne.

Z zobowiązaniami solidarnymi wiąże się problem podziału otrzymanej korzyści lub poniesionego ciężaru. Prawo regresu.