Prawo własności intelektualnej: rodzaje utworów PORÓWNANIE W TABELI
utwory zależne - to opracowania (tłumaczenia, adaptacje, przeróbki) już istniejących, cudzych utworów;
|
w sferze zewnętrznej co do zasady takie utwory - o ile spełniają warunki, są twórcze - cieszą się pełną ochroną, tak jak normalne utwory;
w sferze wewnętrznej trzeba jednak zauważyć, że w celu korzystania i rozpowszechniania utworów zależnych wymagane jest zezwolenie osoby, która ma prawa do utworu, do którego utwór zależny się odnosi, o ile te prawa jeszcze nie wygasły (w przypadku baz będących utworami zezwolenie jest potrzebne także do stworzenia utworu zależnego)
|
trzeba je odróżnić od utworów inspirowanych, przy których utwór cudzy był jedynie inspiracją
zezwolenie można cofnąć, jeśli utwór zależny nie zostanie rozpowszechnione opracowanie (z zachowaniem zapłaty)
na egzemplarzach opracowania wymienia się twórcę i tytuł utwou pierwotnego
|
utwory inspirowane - utwory, które powstały na bazie inspiracji innym utworem, które jednak nie czerpią z cudzych utworów bezpośrednio, nie przejmują ich treści i formy (pastisze, parodie, karykatury, dzieła krytyki naukowej i artystycznej)
|
utwór cieszy pełną ochorną, autorowi przysługują wszelkie prawa jak do normalnego utworu, o ile spełnione są przesłanki (przede wszystkim jeśli utwór jest twórczy)
|
trzeba je odróżnić od utworów zależnych, które w większym stopniu czerpią z cudzego utworu,
|
utwory zbiorowe - utwory składające się z części stworzonych przez różnych twórców (periodyki, encyklopedie, słowniki), specyficzny sposób tworzenia - koncepcja wydawcy, na potrzeby które twórcy przygotowują artykuły itd.
|
producent lub wydawca z mocy prawa nabywa prawa majątkowe do korzystania z utworów zbiorowych jako całości oraz istnieje domniemanie, że nabywa prawa do tytułu;
twórcy samodzielnych części mają do nich prawa, wydawca musi mieć zezwolenie twórców na skorzystanie z ich części
|
utwory audiowizualne są objęte osobną regulacją
|
utwory będące zbiorem - są to pewne zestawienia, wybory, antologie, zbiory, które mogą być chronione (o ile spełniają cechy utworu), o ile sposób zestawienia/wyboru/uporządkowania jest twórczy (nie będzie taki np. sposób chronologiczny czy alfabetyczny)
|
wydawca musi mieć zgodę na wykorzystanie cudzych utworów w ramach utworu będącego zbiorem (o ile wykracza to poza dozwolony użytek, a prawa autorskie nie wygasły
| |
utwory audiowizualne - specyficzna odmiana utworu współautorskiego, mająca wielu współtwórców (każdy, kto wniósł jakiś wkład twórczy - scenarzysta, reżyser, aktor), do których ustawodawca zastosował odrębne uregulowanie
|
domniemywa się, że wydawca nabywa na mocy umowy o wykorzystanie lub stowrzenie utworu wyłączne prawa majątkowe do korzystania z utworuaudiowizualnego jako całości; twórcy mają prawo do wynagrodzenia (proporcjonalnego z tytułu wyświetlania w kinie, stosownego z tytułu nadawania w telewizji, najmu egzemplarzy i ich publicznego odtwarzania, reprodukowania egzemplarzy przyznaczonych do osobistego użytku) - wynagordzenie wypłacane za pośrednictwem zbiorowej organizacji zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi
|
ograniczenia praw tworców:
twórca utwory wykorzystanego może po 5 latach od przyjęcia zamówienia zezwolić na rozpowszechnienie go w innym utworze audiowizualnym, jeśli do tej pory go nie rozpowszechniono
|
programy komputerowe - utwory, które są w prawie autorskim traktowane bardzo specyficznie (ze względu na swą użytkowość), co do zasady podlegają ochronie jak utwory literackie, ochrona obejmuje wszystkie formy wyrażania programu komputerowego
|
jeśli twórca pracował sam, to mu przysługują prawa; jeśli jednak zrobił program w ramach stosunku pracy, to prawa autorskie majątkowe co do zasady przysługują pracodawcy
prawa autorskie w przypadku programów komputerowych są nieco inaczej skonstruowane niż w przypadku innych utworów, przede wszystkim osobiste prawa autorskie są ograniczone do prawa do autorstwa, a prawa majątkowe są za to szersze,
wyłączenie możliwości ochrony kumulatywnej jako wynalazku
|
ograniczono także mocno zakres dozwolonego użytku
ograniczenie praw autorskich:
|
utwory pracownicze - utwory, które pracownik stworzył w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy
|
pracodawca zyskuje autorskie prawa majątkowe z chwilą przyjęcia utworu bez zastrzeżenia lub (a więc nie należą się mu one z mocy prawa)
twórcy (pracownikowi) należy się wynagrodzenie stosowne do nakładu pracy, znaczenia utworu, stopnia pomocy przedsiębiorstwa, kształtu stosunku pracy
|
Jednocześnie pracodawca - jeśli umowa o pracę nie stanowi inaczej - nabywa jednocześnie własność przedmiotu, na którym utwór utrwalono
domniemanie, że jeśli w ciągu 6 miesięcu od przyjęcia pracodawca nie zawiadomo i nieprzyjeciu lub uwarunkuwaniu przyjęcia - przyjęto bez zastrzeżeń
|
utwory studenckie - utwory stworzone przez studentów w związku z ich edukacją na uczelni
|
władze uczelni mają prawo pierwszeństwa, tracą je jeśli w ciągu 6 miesięcy nie zawrą umowy o wydanie dzieła lub jeśli nie opublikują go w ciągu 2 lat od przyjęcia dzieła swojego pracownika naukowego,
mają też 6 miesiecy od obrony pracy dyplomowej na jej wydanie
prawa autorskie pracy dyplomowej, o ile jest jej autorem
| |
utwory współautorskie
|
współaitorom przysługuje prawo autorskie wspólnie, domniemywa się, że udziały są równe, ale na żądanie sąd moje je inaczej ustalić w oparciu o wklad twórczy
każdy może bez uszczerbku dla innych korzystać z części, którą stworzył
z całości można korzystać za zgodą innych, sąd może w tej sprawie orzec uwzględniając interesy wszystkich współtwórców
każdy współtwórca może wnosić roszczenia o ochronę - uzyskane świadczenie dzielone zgodnie z udziałami
|
zastosowanie mają przepisy KC o wspólwłasnosci w częściach ułamkowych
|
utwory połączone do wspólnego rozpowszechniania -
|
każdy może żądać od innych udzielenia zezwolenia na rozpowszechnianie powstałej całości jedyny wyjątek: istnieje uzasadniona podstawa ochrony
|