83 Urlop proporcjonalny, uzupełniający i na żądanie

83 Urlop proporcjonalny, uzupełniający i na żądanie

I. URLOP PROPORCJONALNY

1. Urlop w wymiarze proporcjonalnym stanowi wyjątek od zasady pełnego wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi w danym roku kalendarzowym.
2. Urlop proporcjonalny służy realizacji zasady, że wymiar urlopu powinien odpowiadać ilości rzeczywiście przepracowanego czasu.
3. Urlop proporcjonalny przysługuje w następujących przypadkach:
   a) gdy pracownik nie pozostawał przez cały rok kalendarzowy w stosunku pracy bądź nie pozostawał w stosunku pracy z tym samym pracodawcą (art. 1551 K.p.)
   b) gdy pracownik był nieobecny w pracy co najmniej miesiąc z przyczyn określonych w kodeksie
4. Pamiętajmy, że: c) przy ustalaniu wymiaru urlopu proporcjonalnego, kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi , ci) niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca, cii) jeżeli ustanie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy i nawiązanie takiego stosunku u kolejnego pracodawcy następuje w tym samym miesiącu kalendarzowym, zaokrąglenia do pełnego miesiąca dokonuje dotychczasowy pracodawca

II. URLOP UZUPEŁNIAJĄCY

1. Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.
2. Urlop uzupełniający stanowi różnicę między wykorzystanym, przysługującym w danym roku kalendarzowym urlopem a jego podwyższonym wymiarem. W roku, w którym pracownik nabywa prawo do wyższego wymiaru urlopu, tzn. do 26 dni urlopu, przysługuje mu urlop uzupełniający (= 6 dni).
3. Pracownik uzyskuje prawo do urlopu w wyższym wymiarze wskutek zajścia następujących zdarzeń: ➔ upływu odpowiedniego stażu pracy (np. 10 lat), ➔ ukończenia szkoły w trakcie zatrudnienia i zaliczenia okresu nauki do stażu pracy, ➔ nawiązania w trakcie roku kalendarzowego stosunku pracy z pracodawcą, u którego obowiązują korzystniejsze wymiary urlopu niż określone w K.p.
4. Prawo do wyższego wymiaru urlopu powstaje dokładnie z upływem określonego stażu pracy, a nie dopiero z początkiem kolejnego roku kalendarzowego.
5. Urlop uzupełniający wykorzystywany jest według tych samych zasad, jak każdy urlop wypoczynkowy.
6. W sytuacji, gdy pracownik nie wykorzystał przysługującego mu w danym roku urlopu wypoczynkowego, z chwilą nabycia prawa do urlopu uzupełniającego, przysługuje mu już urlop w nowym, wyższym wymiarze, czyli 26 dni. W takim przypadku nie ma potrzeby stosowania konstrukcji urlopu uzupełniającego.
7. Do urlopu uzupełniającego ma zastosowanie zasada urlopu corocznego, co oznacza, że powinien on być udzielony w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo.

III. URLOP NA ŻĄDANIE

1. Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym.
2. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
3. Urlop na żądanie stanowi część urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi, wobec czego ma identyczny do urlopu wypoczynkowego charakter prawny
4. O skorzystaniu z tego urlopu oraz o jego terminie decyduje pracownik (żądanie). W związku z tym, urlop na żądanie nie jest objęty planem urlopów ani porozumieniem pracodawcy i pracownika co do terminu urlopu.
5. Żądanie udzielenia urlopu może mieć dowolną formę. Można zatem zgłosić przez pracownika skorzystanie z urlopu "na żądanie" ustnie, telefonicznie, czy nawet faksem lub sms-em,
6. Żądanie powinno być zgłoszone najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
7. Co do zasady pracodawca nie może odmówić udzielenia pracownikowi tego urlopu. Wyjątek stanowią sytuacje, w których dochodzi do:
   ➔ nadużycia przez pracownika prawa do urlopu na żądanie, np. gdy urlop ma być wykorzystany niezgodnie z jego celem (np. jako forma strajku), urlopu żąda nagle jedyny lekarz określonej specjalności zatrudniony w danym szpitalu;
   ➔ kolizji pomiędzy prawem pracownika do urlopu na żądanie a ważnym interesem (dobrem) pracodawcy, np. członek kadry zarządzającej zakładem, który w danym dniu objętym żądaniem urlopu niezbędny jest do prowadzenia zaplanowanych wcześniej ważnych rozmów z kontrahentem
8. Pracownik nie może rozpocząć korzystania z urlopu na żądanie dopóty, dopóki pracodawca nie wyrazi na to zgody, czyli nie udzieli mu urlopu, nawet wówczas, gdyby odmowa udzielenia urlopu była bezpodstawna. Rozpoczęcie urlopu przed udzieleniem go przez pracodawcę może być uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy, będącą ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych