13. Umocnienie zobowiązań

Zwykle zobowiązania w Rzymie były chronione za pomocą ochrony procesowej z efektem w postaci egzekucji. Ta ochrona była istotą wszystkich zobowiązań poza zobowiązaniami naturalnymi. Taka ochrona zobowiązań z reguły była wystarczająca. Jednak istniał szereg sposobów, przy pomocy których zapobiegliwi wierzyciele mogli umocnić zobowiązanie.

Np. dla dodatkowej ochrony kredytu można było skorzystać z rzeczowego zastawu.

Główną grupą umocnień zobowiązań były poręczenia za dług cudzy. Były one skuteczne ze względu na surowość prawa i popularne, bo przy rozwiniętych więzach rodzinnych łatwo było o poręczyciela. Wśród nich wyróżniamy instytucje prawa cywilnego: zlecenie kredytowe i prawa pretorskiego: przyrzeczenie spłaty długu cudzego, gwarancja bankiera.

Zlecenie kredytowe dochodziło drogą nieformalnego porozumienia, można było je odwołać do chwili udzielenia kredytu. Było swobodniejszej niż poręczenie stypulacyjne.

Przyrzeczenie spłaty długu cudzego - wierzyciel mógł żądać, by osoba trzecia złożyła przyrzeczenie spłacenia istniejącego już długu. Wierzyciel zyskiwał podwójne zabezpieczenie - względem pierwotnego dłużnika i jego poręczyciela. Wypełnienie jednego z dwóch świadczeń powodowało wygaszenie drugiego zobowiązania. Również dochodziło do skutku nieformalnym pactum.

Gwarancja bankiera - osoba świadcząca usługi bankowe zobowiązywała się spłacić czyiś dług. Ta instytucja zachodziła przy udziale 3 osób - bankiera, dłużnika (zazwyczaj klient bankiera) i wierzyciela. Bankier przyrzekał spłacić dług dłużnika w przypadku gdyby ten nie wypełnił zobowiązania wobec swojego wierzyciela. Wobec bankiera unikającego spłaty takiego długu można było użyć powództwa actio recipticia.

Najstarszym i najszerzej stosowanym sposobem umocnienia zobowiązań było poręczenie stypulacyjne. Było to przyjęcie odpowiedzialności za dług cudzy poprzez stypulację między wierzycielem a poręczycielem. Poręczyciel przyrzekając używał tych samych słów co dłużnik pierwotny.