Rudolf von Ihering
- Definicja: Ihering określa prawo jako normy ochraniające interesy, czyli to wszystko, co usuwa przykrości, a zapewnia przyjemności.
- Cele państwa i prawa i defnicja: w dziele „Cel w prawie” Ihering dowodził, że dla rozumienia prawa należy zawsze zadać pytanie o cel normy prawnej. Każda bowiem norma prawna jest efektem jakiejś potrzeby społecznej, jakiegoś celu, który należy uznać za właściwego twórca prawa. Cel ten, lub inaczej - interes - nie jest jednak dla Iheringa celem indywidualnym ustawodawcy, ani też nie jest jakimś celem idealnym, ponadczasowym. Zmienia się zależnie od sytuacji społecznej. Generalnie jednak Ihering uważał, że celem będącym u źródeł prawa jest istnienie społeczeństwa. Prawo jest formą zapewnienia istnienia społeczeństwa, a społeczeństwo w tym celu tworzy państwo. Definicja prawa u Iheringa ostatecznie przybierała następującą postać: prawo są to reguły stworzone przez przymus państwa w celu zabezpieczenia warunków życiowych społeczeństwa.
- Podwójny charakter życia jednostkowego: Człowiek żyjąc w społeczeństwie jest nie tylko zwyczajną i prostą jednostką, lecz jest także istotą społeczną, która należy do jakiejś określonej społeczności, np. takich jak państwo, kościół, zrzeszenia itp. Prawnik więc musi w swej działalności brać pod uwagę ten społeczny charakter człowieka, musi także uwzględniać, iż społeczeństwo jest czymś, co stoi ponad poszczególnymi jednostkami. Przez to podwójne życie jednostkowe, człowiek, który dąży do zaspokojenia swoich potrzeb dąży także do zaspokojenia potrzeb społecznych. Prawo zapewniając realizację celów jednostkowych, czyni z tych celów indywidualnych środki, które wpływają na dobro całego społeczeństwa.
- Podział ludzkich potrzeb: Ihering wyróżnił trzy kategorie potrzeb:
- a) potrzeby pozaprawne, czyli takie, które natura może sama zaspokoić bez lub z małą pomocą działalności człowieka
- b) potrzeby o charakterze mieszanym, prawnym i pozaprawnym. Żeby je zaspokoić należy wziąć pod uwagę cztery aspekty życia społecznego: zachowanie życia, rozmnażanie, pracę i przemysł. Realizacja warunków umożliwiających zaspokajanie tych potrzeb jest niezależna od przymusu prawnego.
- c) zaspokajanie trzeciego rodzaju potrzeb zależne jest wyłącznie od poleceń prawnych, np. nakaz aby płacić długi, podatki.
- Motywacje ludzkich działań: wszyscy ludzie dążą do osiągnięcia jakiegoś celu, którego zdobycie sprawia im satysfakcję. Dążenie to, doprowadza do tego, iż łączą się cele pojedynczych jednostek w wielkie cele społeczne. To zlewanie się celów prowadzi do współpracy między jednostkami, co skutkuje powstaniem społeczeństwa, rozwojem przemysłu, handlu a w końcu powstaniem państwa.
- Walka o prawo: Ihering stwierdza, iż celem prawa jest zapewnienie pokoju, a środkiem osiągnięcia tego celu jest walka. Uważa, iż walka ta będzie trwać wiecznie, ponieważ wiecznie prawo będzie się bronić przeciwko bezprawiu. Ihering uważał, iż każde prawo istniejące na świecie, jest prawem wywalczonym, gdyż nie ma ani jednej zasady prawnej, która by nie napotkała na przeciwną zasadę i nie musiałaby jej zwalczać i przezwyciężyć. Kiedy prawo jest ustanawiane, nie jest jakąś zjawą czy ideą bezwładną, nie jest także czymś oderwanym od życia i społeczeństwa, lecz o tyle żyje, o ile jest siłą walczącą. Prawo do walki jest równocześnie obowiązkiem. Rezygnacja z tego prawa, by zachować spokój, jest rezygnacją z osobowości i rezygnacją z samego prawa. Ważny jest zatem nakaz: „Nie wolno ścierpieć bezprawia”.
- Prawo podmiotowe i przedmiotowe: prawo przedmiotowe stanowi sumę orzeczeń prawnych oraz zasad organizacji życia społecznego. Prawo podmiotowe jest kontynuacją prawa przedmiotowego w płaszczyźnie praw jednostki i daje wyraz zakresowi jej interesów chronionych przez państwo.
- Formalizm a wolność: wg Iheringa formalizm pozornie wyklucza wolność, ale faktycznie stanowi gwarancję jej urzeczywistnienia. Te dwie idee: „formalizm” i „wolność” w praktyce zespalają się bardzo silnie, warunkując się nawzajem. Formalizm prawny, dając wyraz obowiązywania określonych reguł zachowania, staje się gwarantem wolności jednostki i jej niezależności.